Family governance: geen luxe maar essentieel voor een succesvolle familiale bedrijfsoverdracht

Het succes van familiebedrijven is voor een groot deel te danken aan hun langetermijnvisie. Over het algemeen kiezen familiebedrijven ervoor om geduldig in de toekomst te investeren, en niet voor het snelle geld. Daarnaast hebben familiebedrijven nog belangrijke troeven zoals een grote betrokkenheid ten aanzien van klanten en personeel, grote flexibiliteit en diepgaande kennis van de markt en het product. De leden van de familie zijn zeer trots op hetgeen zij via het familiebedrijf hebben bereikt, en wensen het bedrijf te zien overgaan van generatie naar generatie.

Desondanks blijkt slechts een zeer beperkt aantal van de familiebedrijven hun overdracht van de ene generatie naar de andere op familiaal, niet-strategisch/juridisch vlak, te plannen.

Bijgevolg ziet men vaak dat bijvoorbeeld het niet goed functioneren van familieleden binnen het bedrijf, onenigheid tussen de familieleden omtrent de strategie van het bedrijf, slechte interne communicatie, meningsverschillen over de intrede van kinderen en de betrokkenheid van aangetrouwde familieleden enz. aanleiding geven tot onoverkomelijke conflicten binnen de familie.

De oorzaak van het falen van de familiale bedrijfsopvolging situeert zich dan ook dikwijls op intermenselijk vlak. Het heeft namelijk geen zin om een uitgebreide strategische visie te voorzien, indien het grootste risico, met name de overdracht op familiaal vlak, niet wordt georganiseerd. De overdracht van het familiebedrijf raakt zowel het strategische als het familiale luik, maar het belang van een goede familiale governance wordt in de praktijk nog te vaak onderschat.

Een recent onderzoek van Hogeschool PXL, VKW Limburg en UNIZO Limburg bevestigt nogmaals dat te weinig (Limburgse) familiebedrijven actief bezig zijn met het plannen hun overdracht. (Onderzoek van Hogeschool PXL, VKW Limburg en UNIZO Limburg rond familiale overdracht, 2017.) Daarnaast blijkt tevens uit het onderzoek dat het Vlaamse gunstregime inzake familiebedrijven, dat voorziet dat familiebedrijven aan 0% schenkbelasting bij leven kunnen worden geschonken, te weinig gekend is. Dat gunstregime kwam echter precies tot stand om bedrijfsleiders te stimuleren om hun opvolging actief te plannen.

Family governance is de verbindende factor tussen de familie, het familiebedrijf en het vermogen. Iedere familie kampt met gevoeligheden en frustraties. Door de werkpunten bloot te leggen middels heldere communicatie komt de familie tot gemeenschappelijke beslissingen en een gemeenschappelijke visie. Op deze manier worden ook de regels en normen vastgelegd die de wijze bepalen waarop de familieleden met elkaar communiceren en zich ten aanzien van elkaar gedragen. Hierdoor worden familiale conflicten voorkomen. Doen er zich toch conflicten voor, dan helpen deze regels en normen om tot een oplossing te komen waarin alle familieleden zich kunnen vinden. Op die manier kunnen zowel het familiebedrijf, de familie als het vermogen over de generaties heen in stand worden gehouden.

Eens de intermenselijke dynamiek binnen de familie aandacht heeft gekregen, kan het fiscale gunstregime de overdracht verder faciliteren.

(Zie hieromtrent onder meer: PWC Family Business Survey 2016, “The ‘missing middle’: Bridging the strategy gap in family firms”: “And yet only 15% of family firms have a ‘plan’ for their succession process. More worryingly, this figure has not risen significantly in recent years.”.)

Meer weten?

Bekijk zeker ook ons aanbod webinars! Op 28 maart 2018 bespreken we dit thema in een IdeaLab Session voor Familie en Adviseur.