Het familiebedrijf, een vergiftigd geschenk?

Het samenwerken tussen familieleden, en zeker tussen deze van verschillende generaties, leidt vaak tot frustraties en negatieve emotionaliteit. Dit moeilijk proces wordt meestal binnenskamers gehouden, ver weg van klanten en het personeel. Hierdoor voelen de betrokkenen zich vaak geïsoleerd en eenzaam in hun rol. Dit gevoel wordt vaak nog eens versterkt doordat de buitenwereld enkel maar de positieve kanten van het familiebedrijf ziet: naam, faam en welstand.

De oorzaak van die moeilijke transitie en samenwerking is uiteraard niet steeds dezelfde. Mijn inziens heeft ze wel vaak te maken met de relationele verhouding die tussen de familieleden al gevormd is vòòr de familieleden binnen het bedrijf actief worden. Zo wordt bijvoorbeeld de relatie ouder-kind al gedurende meer dan 20 jaar gevormd vooraleer het kind in het bedrijf komt werken. Op dat moment is het bijna onmogelijk de emotionele geladenheid van de relatie (positief of negatief) buiten de werkrelatie te houden. Integendeel, vaak definieert de familiale relatie de professionele relatie.

Zonder te willen veralgemenen is m.i. de verantwoordelijkheid van de oudere generatie hierin groot. Bij veel ouders zie ik een (onrealistisch?) verwachtingspatroon ten aanzien van hun kinderen, zeker wanneer het familiebedrijf aan hen wordt geschonken: loyauteit die vaak neigt naar gehoorzaamheid, eeuwigdurende trouw aan het bedrijf etc. Wanneer kinderen dan niet kunnen of willen voldoen aan deze verwachtingen, verstoort dit uiteraard de relaties, zowel binnen de familie als binnen het bedrijf. Meer zelfs, de familiale banden dreigen kapot te gaan omwille van het bedrijf. Dit is voor alle betrokkenen een pijnlijk proces.

Ook hier is voorkomen beter dan genezen. De overdragende generatie kan voorkomen door goed te luisteren naar wat de volgende generatie zegt, wenst, denkt en voelt. Dit is uiteraard niet eenvoudig, omdat men zich hiervoor dient te verplaatsen buiten de eigen ‘ik’. Maar wanneer men omzichtig in dit proces stapt, is men vaak verrast hoe helend en constructief deze houding werkt.

De volgende generatie kan bijdragen door te spreken, met respect voor de ander. Het uitgangspunt is dat de ander handelt met de beste bedoelingen, maar moeilijk je wensen en bezorgdheden kan kennen indien je deze niet helder brengt.

U hebt vast al begrepen dat dit een omkering van de traditionele familiale verhouding is, waarin de oudere generatie gewoon was te spreken en van de volgende generatie verwacht werd te luisteren.

Meer weten?

Bekijk zeker ook ons aanbod webinars! Op 31 januari bespreken we dit thema in een Snap Learning Session voor Familie.