‘SEEING THE BIGGER PICTURE’: HET BEGRIJPEN VAN DE FAMILIE ALS EEN EMOTIONEEL SYSTEEM

Eigen aan families is dat de familieleden emotioneel intens met elkaar verbonden zijn en dat zij een grote invloed hebben op de gedachten, gevoelens en daden van hun leden. Familieleden vragen elkaars aandacht, goedkeuring en steun, en reageren op elkaars behoeften, verwachtingen en tegenslagen. Deze verbondenheid en reactiviteit maakt het functioneren van de gezinsleden onderling afhankelijk. Een handeling van een gezinslid wordt voorspelbaar gevolgd door een reactie van andere familieleden. Iedere familie, en het familiebedrijf waarvan zij deel uitmaakt, vormt een emotioneel systeem.

Ongeacht hoe professioneel het familiebedrijf georganiseerd is, indien er een ‘kink’ in het emotionele systeem zit, zal dat de werking en productiviteit van het familiebedrijf verstoren. Als adviseur die familiebedrijven begeleidt, is het dan ook belangrijk om de familie als een emotioneel systeem te begrijpen.

Het begrijpen van de familie als een emotioneel systeem zorgt ervoor dat men gaat kijken naar het grotere geheel. Waardevolle inzichten worden voornamelijk bekomen door een bepaald probleem te kaderen binnen de wijze waarop de familie functioneert en de familiale patronen. Meer dan door het focussen op een specifieke situatie, omstandigheid of persoon.

Over het algemeen is emotionele onrust een teken van een verstoord systeem dat op zoek is naar meer volwassen leiderschap. Het onderkennen van een familiesysteem vermindert schelden, stigmatiseren en beschuldigen, terwijl de objectiviteit toeneemt en daardoor een grotere creativiteit bij het oplossen van problemen wordt bevorderd.

Als adviseur maakt u onvermijdelijk deel uit van het emotionele systeem. Het is dan ook belangrijk om te vermijden dat u onbewust als pion wordt ingezet. Een adviseur kan als emotioneel onafhankelijke coach een positieve impact hebben op het familiesysteem. Enkele tips:

• Beheers uw eigen emotionele reacties en bezorgdheden. Blijf neutraal en kies geen kant.
• Zie de familie als een interactief systeem met automatische patronen op lange termijn. De belangrijkste te identificeren patronen zijn driehoeksverhoudingen.
• Benader de problematiek binnen de familie met de breedst mogelijke lens. Patronen herhalen zich over generaties heen. Bekijk het familiesysteem in de context van drie of meer generaties.
• Ondersteun cliënten bij het ontwikkelen van hun probleemoplossend vermogen. Stel strategische vragen en verken ideeën om hen te helpen hun uitdagingen te overdenken en hun eigen oplossingen te vinden.
• Creëer een omgeving waarin cliënten het probleem in een groter geheel en gedurende een bepaalde periode kunnen bekijken. Help hen bij het overwegen en ontwikkelen van verschillende opties.
• Wees nieuwsgierig en ‘open minded’.
• Blijf uw kennis van emotionele processen en groepsgedrag ontwikkelen en blijf bijleren.

Eén van de grootste uitdagingen hierbij is om zelf niet een antwoord te geven om het probleem op te lossen. Cliënten worden meer geholpen door het ontwikkelen van probleemoplossende vaardigheden, dan door het hen aanreiken van een ‘kant-en-klare’ oplossing die mogelijk voor hen niet werkt.

Een eerste stap als adviseur is het ontwikkelen van voldoende kennis over zijn/haar eigen emotionele systeem, familie en zijn/haar plaats binnen de familie. Ontdek wat het is in uw leven dat automatische, niet-doordachte reacties uitlokt.

Zie hieromtrent tevens: Kathy Wiseman - The Value of Learning About Families as Emotional Systems (FFI Practitioner)