Verwend? Het went.
Eerlijkheid, de conversatie-conversatie en time-out: Drie communicatietools om ondoordringbare muren te doorbreken
Naar: “Three communication skills for breaking through impenetrable barriers”, Mitzi Perdue & Amy Castoro in FFI Practioner.
Stel dat de familie die je adviseert elkaar niet (meer) kan luchten. De feestdagen samen doorbrengen doen ze al jaren niet meer. Eens binnenspringen voor een koffie? Nooit. Samen op vakantie gaan? Verleden tijd.
Laat ons de familie “Peeters” bekijken: ze zijn fictief, maar hun situatie is maar al te realistisch...
De prinsessen en de koe
Vader en moeder Peeters hebben 50 jaar hard gewerkt en een knap imperium en vermogen opgebouwd. Hun drie dochters, Anna, Barbara en Claudia, hebben hier van jongs af aan de vruchten van mogen plukken en zijn gewend aan een geprivilegieerde levensstijl: een dure opleiding, een netwerk in de hoogste kringen, materiële luxe, kortom: alles wat hun hartjes begeerden.
Intussen is het bedrijf - lucratief - verkocht en is moeder Peeters jammer genoeg overleden. De dochters besteden hun tijd aan hun gezin, bescheiden betaalde jobs of vrijwilligerswerk. En de relatie tussen de dochters en vader is er inmiddels niet beter op geworden.
Vader heeft het gevoel dat hij wordt gebruikt als melkkoe door de dochters en Anna, Barbara en Claudia schamen zich elke keer als ze op “audiëntie” moeten gaan om hun “dotatie” te laten verhogen - want de lonen die ze maandelijks ontvangen kunnen lang niet beantwoorden aan de gewoontes en privileges die ze nog steeds als vanzelfsprekend beschouwen.
- Eén van de dochters omschrijft het zo: “Papa zegt nooit nee, maar zijn blik zegt genoeg. Hij kijkt me aan en ik zie de afkeuring en, nog erger, de ontgoocheling.”
- Vader getuigt: “Ik ben gefaald als vader; ik heb drie kinderen opgevoed die zichzelf niet kunnen onderhouden.”
Door die jarenlange vraag-en-antwoord-routine werd de band tussen vader en dochters gereduceerd van een emotioneel-familiale relatie naar een louter financiële en raakten ze ten slotte ronduit vervreemd en verbitterd. De gevoelens en percepties werden onder de mat geveegd, maar de mat raakt intussen amper nog de vloer…
Wat kan jij dan nog doen als adviseur om de brokken te lijmen?
Herkaderen
Om aan de slag te gaan met een familie in zo’n situatie, moet om te beginnen worden afgebakend wat wordt verstaan onder “het vermogen”. Daarvoor moeten alle partijen afstand nemen en hun eigen veronderstellingen en overtuigingen in vraag stellen.
In eerste instantie dacht vader dat het voor hem heel belangrijk was dat de dochters zelfbedruipend konden zijn. Voor hem was “het vermogen”: de financiële middelen die ze (niet) hadden opgebouwd.
Na de gesprekken kon hij echter vaststellen dat hij eigenlijk vooral wilde dat zijn kinderen een betekenisvol leven zouden leiden. In tegenstelling tot waar hij van uitging, haalden zij veel voldoening uit hun jobs en engagementen en deden zij dit vanuit een intrinsieke motivatie - en niet omdat ze niet “beter konden”.
Hij zou vaststellen dat, als zijn dochters inderdaad hun dagen wilden wijden aan alledaagse jobs of vrijwilligerswerk en filantropie, hij als vermogend vader net in een uitzonderlijk fortuinlijke positie zat. Dankzij zijn harde werk kon hij zijn kinderen immers toestaan hun levensstijl aan te houden én een doel-treffend leven dat ze wensen.
Het vermogen van de dochters om te kunnen doen wat ze echt wilden, bleek dus het ware “vermogen”.
Ook Anna, Barbara en Claudia hadden baat bij een dergelijke herkadering van hun percepties en gevoelens. Dankzij een verbeterde communicatie, aanvankelijk mits de hulp van de adviseur, zouden ze leren om hun zorgen niet meer te verstoppen, maar mee te werken aan authentieke communicatie, wat betekent: ook de ongemakkelijke gesprekken aangaan… Het is immers wanneer je nadenkt over hoe iets (moeilijks) te formuleren, dat je je eigen standpunt moet (her)evalueren.
Enkele voorbeelden:
- Anna: “Papa, ik vind het moeilijk om met jou te praten, je lijkt me niet te appreciëren en je afkeuring doet me pijn.”
- Claudia: “Ik heb het gevoel dat je me in een val hebt gezet door me gewend te maken aan deze extravagante levensstijl en daarna heb je kritiek dat mijn salaris daar onmogelijk aan kan beantwoorden.”
Dergelijke communicatie kan pijnlijk en moeilijk zijn, maar zal ten slotte leiden tot een beter wederzijds begrip en zorgt er mee voor dat de familie weer kan genieten van elkaars gezelschap.
Niet op één-twee-drie
Hieronder vind je drie tips die je als adviseur kan aanwenden bij het helpen van families die in een impasse zijn beland en de communicatie moeten hervatten:
-
Als het gesprek te onbehaaglijk wordt, neem dan een twintigtal minuutjes pauze, een time-out.
We zetten de conversatie even stil en zonderen ons af, maar komen terug bij elkaar binnen twintig minuten. -
Een conversatie over de conversatie voeren, kan de druk eraf laten.
Wanneer we het hebben over mijn uitgaven, kom ik zelf amper aan bod. Ik moet het gesprek ondergaan als een monoloog en kan me niet verweren - Wees eerlijk en spreek vanuit het “nu”.
Deze bespreking doet me op dit moment pijn, maar het is beter dan de schaamte en veroordeling die ik ervoor voelde, toen er geen communicatie wàs.
Communicatie is een vaardigheid.
En die vergt methodes én oefening.
Magnolis by Cazimir. Meer weten? Volg ons op LinkedIn.